पचली भैराद्यः व द्यः गंछियागु दाहसंस्कार
वंगु भलभल अष्टमीखुन्हु पचली भैराद्यः व द्यः गंछियागु
दाहसंस्कार जूगु दु । थ्व स्वयां न्ह्यः ज्याःबहालय् च्वंगु द्यःछेँ
(आखाछेँ) पाखें द्यःगंछियात पितहयाः दलाछिइ च्वंगु ननिइ थ्यंकेहल । थन ननिइ
हे झिंनिदँय् लिपांगु दिं खुन्हु द्यःपिन्त सीजा नकीगु थाय् खः । गुगु
थाय्यात थीथी नामं म्हसीकेगु यानाच्वंगु दु । थुगु थाय्यात गुम्हस्यां
भसननि सा गुम्हस्यां भोक्षननि धकाः म्हसीका वयाच्वंगु खः । वंगु भलभल अष्टमिखुन्हु बहनी ८ ताः इलय् आखाछेँ नं द्यःपिन्त थुगु ननिसं बिज्याकल ।
थन थ्यंकाः नासःद्यःया आराधना यानाः दक्व द्यःपिं च्वनाः द्यः ल्हायेगु
ज्या जुल । थ्वयां लिपा द्यःपिं छसीकथं प्याखं ल्हुइगु सुरु जुल । थुगु
प्याखंयात गंछिं प्याखं धाइ । गंछिं प्याखं ल्हुइ सिधयेकाः भैराःद्यः
याकःचिगु प्याखं नं सुरु जुल । वयां लिपा भैरब, बाराही व अजिमा प्याखं
हुइगु ज्याया सुरुवात जुल । प्याखं नं हुइ क्वचायेकल नापं चापुजा सुरु जुल ।
चान्हय्या प्याखनय् पचली भैरबं दक्व देवगणपिंत पुजा यानाः पञ्चबलि धकाः हाय्, खा, दुगु, फै व म्येय् बलि बिल । थथे बलि बीगुयात प्वःसः बीगु धाइ । प्वःसः ब्यूबलय् द्रोपदी हि मत्वंम्ह जूगुलिं व छम्हेसित दुरु त्वंकेगु ज्या नं जुल । अन उपस्थित भक्तजनपाखें ताःईतक पुजा बीगु ज्या जुयाच्वन ।
चिकीचा कूगु ननिया दुने पिने म्वःम्वःमनूत च्वनाच्वंगु दु । झिंनिदँय् छकः स्वयेदइगु थुगु लूयात थुगुसिइ भोक्षननिया पिने स्वंगू कुनय् प्रोजेक्टर तयाः दक्वसित दुने जुयाच्वंगु सीजा नकीगु क्यनातल । अथे खःसां दुने ननिइ वनीपिं मनूतय्गु हुल म्हो मजू ।
पुजा क्वचायेवं दक्व देवगणपिं प्यखेरं थःथःगु थासय् पुलिं चुयाः च्वनाच्वन, अले दथुइ भैराद्यः, अजिमा व बाराही च्वन । इमिगु न्हयःने धौबजि दुगु थाय्भू तयातःगु दु । बाजंया तालय् गुरुपिंस आज्ञा कथं भैराद्यः, अजिमा व बाराहीं ल्हातय् छम्हू छम्हू धौबजि कयाः लिउने पुलिं चुयाः फ्यतुनाच्वंपिं द्यःपिन्त लाक्क हृवल । थ्व ज्यायात हे सीजा नकेगु धकाः धाइ । थथे धौबजि ह्वलेगु ज्या स्वक्वः तक जुल । धौबजि ह्वलीबलय् द्यःपिनिगु शक्ति म्हो जुजुं वनी । स्वक्वःया पालय् ह्वःगु धौबजिं कयाः देवगण मुर्छा जुयाः ग्वःतुल । द्यःपिं ग्वःतुलेवं न्हापांनिसें लिउने च्वनाच्वंपिसं क्वबियाः यंकल ।
दलाछि, लगं, न्हूघः, चिकंमुगः जुयाः मरुइ च्वंगु मरुसतःया कुनय् च्वंगु थस्वः हितिया लः त्वंकाः द्यः ल्हायेगु ज्या जुल । द्यःपिं मुर्छा जुयाच्वंगु दु । सुद्ध चान्हय्, वातावरण झिजांमिजां धाः । सी बाजं थानाच्वंगु दु । द्यःपिनिगु ल्यू ल्यू वःपिं मनूत ख्वयाच्वंगु दु ।
थज्याःगु हे लकसय् नं भ्वक्षननिइ छझाः ल्वापुनं जुल । द्यःया बाजु तन धकाः जूगु ल्वापु शान्त यायेत पुलिस नं वल । मरुइ लः त्वंकेधुंकाः न्हापाया लँपू जुयाः हे लिहाँवल । थनं तप्यंक पचली थ्यंके यंकल । थन थ्यंकाः द्यःपिनिगु दाहासंस्कार जुल । पचली भैरवया १२ दँया जात्रा वंगु मोहनीया चाल खुन्हु मरुसतः न्ह्यःने च्वंगु भुतिसलय् खड्ग सिद्धि यानाः न्ह्याःगु खः ।
थुकथं न्ह्यागु जात्रा थीथी थासय् क्यनेधुंकाः तछलागाः भलभल अष्टमी खुन्हु सीजा नकाः द्यःपिनिगु दाहसंस्कार लिपा क्वचाःगु खः । थुकिया प्यन्हु खुन्हु प्यन्हु विचाः वनेगु चलन दु ।
- नेवाः सन्देश डेक्सः- / - किपाः अन्जन महर्जन
टिर्सटया माध्यमं भिंतुना
- सुनील स्थापित
नेपाः देय्या नामं नीस्वंगु न्हूदँ थीथी गतिबिधि व ज्याझवः सहित हनाः वयाच्वंगु दु । नेपालभाषा मंकाः खलःया ग्वसालय् ने.सं. ११०० निसें पञ्चायती निरंकुशता शासन कालय् र्सार्वजनिक कथं भिंतुना कालबिल यायेगु परम्परा न्हयाकूगु खः । थ्व परम्परा जातिय, भाषिकया नापनापं लोकतन्त्र, स्वतन्त्रता व समानताया आन्दोलन कथं देन्यंक व पिने देशय् तकं न्यना वन ।
नेवाःतपाखें न्हयाकूगु आन्दोलन जूगुलिं जुइमाः नेपाल संवत्या न्हूदँ हनेगु थ्व परम्परा नेवाः समुदायया हे जक खः थें च्वंक नेवाः समुदाय दुने हे जक लिकुनाच्वंगु खः । तर, फुक्क राष्ट्रवासीपिन्त ऋणं मुक्त यानाः नेपाः देय्या नामं नीस्वंगु नेपाल संवत् छगू जक जाती वा समुदायदुने लिकुने मजुसें थुगुसिनिसें थुकिंयात राष्ट्रिय स्तरं हनेगु पलाः न्ह्याःगु दु । राष्ट्रया मेमेगु फुक्क कथंया धरोहर समग्र राष्ट्रया सम्पती व गौरव जूथें नेपाल संवत् नं राष्ट्रिय गौरव, धरोहर व सम्पती खः । नेपाल संवतया प्रणेता शंखधर साख्वाःयात राष्ट्रिय बिभूति घोषणा यायेधुंकूगु व नेपाल संवत्यात राष्ट्रिय मान्यता बिइधुंकूगु जूसां तविं थुकिंया ब्यवहारय् छ्यलिबुलाय् हयेगु नितिं आलटाल यानाच्वंगु दु
। न्हापाः न्हापांनिसें भाषिक व जातिय दमन यानाच्वंपि पूवाग्रही मनस्थितीं मुक्त जुइमफूगुलि हे नं राष्ट्रिय महत्वया नेपाल संवत्यात राष्ट्र व प्रशासनया पाखें माः कथं छ्यलाबुलाय् यानाच्वंगु अवस्था थौंतक नं मदुनि ।
नेपाल संवत्या लसताय् भिंतुना कालबिल यायेगु परम्परा नेवाः समुदायदुने छगू तःजिगु नखः वा उत्सवया कथं हनेगु याना वयाच्वंगु दु । न्हूदँया लसताय् साँस्कृतिक र्याली, साँस्कृतिक ब्वज्या, मोटर र्साईकल र्याली, लिपिकासा, न्वचूकासा, मन्दः कासा नापं मेमेगु नं आपालं ज्याझवः याना वयाच्वंगु दु । थुकिं नापं नेवाः समुदाययापाखें क्यालेण्डर, वहःया पाय्म्वः, सफू, म्येचाः, प्याखंया डिभिडि, टिर्सट थें जाःगु थीथी हलंज्वलं नं पिथना वयाच्वंगु दु । नेवाः समुदायया मनूत नं न्हूदँया लसताय् पिदंगु हलंज्वलं न्यायेगु निंति न्हूदँया न्हि खुन्हु सभा, समारोह व बजाः वयाच्वंगु दु । न्हूदँ हनेगु थुकथंया चलन थौंतक नं न्हयाना हे च्वंगु दनि ।
न्हूदँ हनेगु, भिंतुना कालबिल यायेगु दथुइ न्हूदँया लुमन्ति तार्ःर् इ तक ल्यंका तयेगु मनंतुनाः नेचुरल ग्राफिक्सपाखें न्हूदँया लसताय् टिर्सट पिथन । ने.सं. १११५ निसें न्हूदँया लसताय् नेचुरलपाखें नियमित कथं थीथी आकर्ष किपा तयाः टिर्सट पिथना वयाच्वंगु दु । न्हूदँया लुमन्ति चिं, भिंतुना देछायेत ल्वःवनापुगु देछा व देशंपिने वनाःच्वंपिं नेपाःमिपिन्त नेपाःया लुमन्ति चिं कथं दँय्दसं टिर्सट पिलू वयाच्वंगु दु । ल्वःवनापुगु किपाया हुनिं टिर्सट आकर्ष जुयाच्वंगु दुसा, न्हूदँया टिर्सट फिना न्हूदँ हनेबलय् न्हूदँया माहौल हे नं न्हयैपुसे च्वनाच्वंगु दु ।
न्हूदँया लसताय् टिर्सट पिथना वयाच्वंगु ब्यवसायिक जक मखु, नेपाःदुने नेपाली टिर्सट पुनेगु परम्परा विकास यायेगु नं खः । अधिकांश ल्याय्म्ह ल्यासेतय्सं टिर्सट पुनाच्वंगु दु, थ्व न्हूदँया टिर्सटया माध्यमं नेपाःया टिर्सट संस्कृतीया विकास जुयाच्वंगु दु । अथे हे थ्व न्हूदँया टिर्सटय् छापेजूगु थीथी किपाया माध्यमं नेपाःया परम्परा, संस्कृती व सम्पदाया म्हसीकाया नं प्रचार यायेत ग्वहाली यानाच्वंगु दु । थ्व न्हूदँया टीर्सट छपाः टिर्सटया कथं सिबें नं न्हूदँया लुमन्ति चिं कथं व नेपाःया थःगु म्हसीका ब्वयेगु ज्वलं कथं निरन्तर रूपं पिदना वयाच्वंगु दु ।
( दँ १, ल्याः १, ने.सं. ११३२ कछलाथ्व पंचमी)
No comments:
Post a Comment