Monday, April 29, 2013

महानगरपालिकापाखें विश्व सम्पदा मिइगु षडयन्त्र
स्थानीय जनता आन्दोलनय् नेवाः नेतात मौन
 
          - नेवाः सन्देश डेस्क -
         विश्व सम्पदा सूचिइ दुथ्याकातःगु हनुमानध्वाखा दरवार क्षेत्र व लुँहिति धरहरा क्षेत्र अवलोकन याइपिं पर्यटकपिनिगु नितिं निर्विकल्प एकद्वार प्रवेश शुल्क लागु यायेगु सम्झौता यायेवं येँ महानगरपालीका व स्थानीय जनता दथुइ विवाद अप्वया च्वंगु दु । थ्व हे विवाद व स्थानीय जनतापिनिगु विरोधया कारण महानगरपालीका अर्न्तगतया हनुमान ध्वाखा दरवार संरक्षण समितिया ज्याकू स्वन्हु तक बन्द नं जुल, व थौं तक नं न्हियान्हिथं स्थानीय जनतां जुलुस पिकायेगु व कोणसभा यायेगु व विरोध यायेमाःगु कारण यक्वसिबे यक्व सित ध्वाथुइका मेगु चरणया आन्दोलनया तयारी यानाच्वंगु अवस्था दु ।

          वंगु वि.सं. २०६९ चैत्र ५ गते येँ महानगरपालिका व साइडवार्ल्कर्स प्रा.लि. या दथुइ सम्झौता जूगु खः । उगु सम्झौताबारे स्थानीय जनता, स्थानीय क्लब, सरोकारवाला  संघ संस्था, राजनीतिक दलया कार्यकर्ता व पुर्व वडाध्यक्षपिन्त नापं तयाः तःक्वःमछि  सहलह याःसां नं उगु सम्झौता उचित व उपयुक्त जूगु निष्कर्ष् थ्यंके फयाच्वंगु अवस्था मदु । थुगु खँयात कयाः का.म.पा. प्रमुख नाप सहलह यायेत स्वःगु इलय् र्इ मबीवं स्थानीय जनतां वंगु बैशाख ६, ७ व ८ गते शुल्क काउन्टर व का.म.पा. हनुमानध्वाखा दरवार क्षेत्र संरक्षण ज्याझवःया ज्याकुथी तकं तालं ग्वयाबिल । अत्थे जुयानं तविं येँ महानगरपालिका पाखें पाय्छि लिसः विया स्थानीयवासी पिन्त शान्त याये फयाच्वंगु अवस्था मदु ।
                                      महानगरपालिका व साइडवार्ल्कर्स दथुइ सम्झौता गत्थे दु ?

          विश्व सम्पदाया धलखय् लाःगु हनुमान ध्वाखा दरवार पिनेया व दरवार दुनेया संग्राहलय अवलोकन यायेत न्हापांनिसे पर्यटक शुल्क धकाः रु ७५०/- कयाच्वंगु खः । आः न्हूगु सम्झौताकथं हनुमानध्वाखा दरवार जःखः, दरवार दुनेया संग्रहालय व लुँहिति धरहरा अवलोकनया नितिं रु १०००/-  प्रवेश शुल्क निर्धारण याःगु (धरहराय् थहां मवनीपिन्त रु ९५०/-) या प्रवेश शुल्क निर्धारण याःगु० दु ।

          वि.सं. २०५८ सालय् का।म।पा। व स्थानीय जनता दथुइ सहमति जुयाः हनुमानध्वाखा दरवार क्षेत्र संरक्षण ज्याझवः न्हृयाःगु, व कथं उगु  क्षेत्रपाखें पर्यटकया पाखें जुइगु आयया दां व उगु आयस्तापाखें न्याइगु छुं नं कथंया जिन्सि का।म।पा। केन्द्रीय ज्याकुथिं मयंकेगु व आयस्तापाखें  का.म.पा. वडा नं. १९, २०, २३ व २५ य् दुगु देगः, सतः, फल्चा जिर्णोद्धार, लँय् अप्पा सीगु, जात्रापर्वया नितिं ग्वाहालि यायेगु व स्थानीय संघ संस्थायात सशक्तिकरणया नितिं खर्च यायेगु धकाः उगु ज्याझवःया स्वायत्तताया ग्यारेण्टी याःगु, तर न्हूगु सम्झौतां पुलांगु सहमतियात उल्लघन याःगु खनेदु ।
                                      सम्झौतां गज्याःगु लिच्व लाइ ?
          न्हापा येँ महानगरपालिकाया १८ औं नगरपरिषद् हे निर्णययानाः हनुमानध्वाखा दरवार परिसर व दरवार दुनेया संग्रहालयया नितिं निर्विकल्प एकल टिकट लागु याःबलय् परिसर जुयाः जक संग्राहालय दुहांवनेमाःगु अवस्था जुयाच्वंगुलिं व दरवार दुनेया संग्रहालयसं मुंवइगु दां नं दरवार क्षेत्रय् हे खर्च जुइगुलिं सम्पदा मैत्री व पर्यटन प्रवर्द्धनया नितिं उपयुक्त हे खनेदुगु व उगु निर्णय पारदर्शि जूगुलिं स्थानीय जनतां विरोध याःगु खनेमदु, लिसें उब्लेया निर्णय कथंया ७५०/- तका मध्ये २५०/- तका सुं निजी कम्पनीयात मजुसे सरकारी निकाय हनुमान ढोका दरवार संग्रहालय समितियात वनीगु खः  ।
            तर लुँहिति धरहरा क्षेत्र हनुमानध्वाखा परिसर स्वयां थ्यंमथ्यं ७०० मिटर तापाःगु अलग्ग लानाच्वंगु व थुकिया नापं मुंवइगु दां धरहराय् थहांवनेगु नितिं म्हतिं रु २५०/- व धरहराय् थहां मवनीपिनिगु नितिं म्हतिं रु २००/- साइड वार्ल्कर्स प्रालि नांयागु निजी कम्पनीयात वनीगु, गुगु उगु संस्थाया व्यक्तिगत नाफा जुइगु व का.म.पा.या कर्मचारीं थःगु परिश्रमं मुंकूगु दां निजी व्यक्ति वा कम्पनीयात लःल्हायेमाःगु न्यायोचित मजूगु नापं धरहरा क्षेत्रय् दुहांवने चाहे मजूपिं पर्यटकतय्के नापं जबर्दस्ती दां काइबले पर्यटन व्यवसायलय् नकारात्मक असर लाःवनीगु खनेदु, लिसें थुगु सम्झौता येँ महानगरपालिकाया गुगु नं आधिकारीक तहखय् निर्णय जूगु नं खनेमदु व कार्यकारी अधिकृत व उया आसेपासे तय्गु व्यक्तिगत स्वार्थं प्रेरित जुयाः गोप्य ढंग सम्झौता याःगु खनेदु ।
           सम्झौताया दफा ३(घ) कथं साइड वार्ल्कर्स प्रालियात दरवार क्षेत्र दुने गुगुं नं थासय् सुनां पने मदइकथं दुत यंकेगु भाला नं येँ महानगरपालिकां कायेगु धयातःगु दु , हनुमान ढोका दुने अझ गोप्य जुयाच्वंगु यक्व हे धुकूपिकू त दुगु सीकसीकं नं थुकथं सम्झौता याःगु यात सम्पदायात वाय्त्य फायत्य यायेगु नियतं छु भचा धेवाया नितिं याःगु सम्झौता छाय् मधायेगु धकाः स्थानीय जनतां न्हृयसः तयाच्वंगु दु, तर लिसः धाःसा सुनां नं बियाच्वंगु मदु । सम्झौताया दफा ८ कथं हनुमानढोका दरवार दुने व पिने न्हृयाथाय् नं न्हापांगु प्राथमिकताय् तयाः उगु कम्पनी वा कम्पनीं सिफारिस यानाहःगु संस्थायात ज्याझवः यायेत सशुल्क अनुमति बीमाःगु उल्लेख जुयाच्वंगु दु, सम्झौताया थुगु बुदां छगू ला हनुमानढोका  लागाय् छुं नं ज्याझवः यायेत आवलिं धेवा पुलेमालिगुपाखे संकेत याःगु दुसा झी नेवाःतय्गु जात्रापर्व व साँस्कृतिक गतिविधि यायेत न्हापांगु प्राथमिकता कथं छ्यले दयेमाःगु थाय्यात निजी कम्पनीयात लःल्हाःगु धैगु पाय्छि खँ मखु व कन्हय् वनाः आ ज्याझवः यायेत साइड वार्ल्कर्सया चाकडि याःवनेमालिगु अवस्था मवइ धकाः धायेफइमखु । सम्झौताया दफा ४(ञ) कथं पर्यटकया नितिं आवश्यक पुर्वाधारया नामय् कम्पनीं इच्छा याःगु थासय् व्यवसायिक प्रयोजनया स्टल तये दइगु प्रावधान खनेदु, मुक्कं व्यापार यानाः नाफा कमे यायेत निस्वनातःगु निजी कम्पनी साइड वार्ल्कर्स प्रालिं आः गन छु जक व्यापारिक स्टल दयेकाः सम्पदा क्षेत्र कुरुप याइगु खः धकाः आ हे नं सम्पदाहृयमितय्सं चिन्ता प्वंकाहयेधुंकुगु अवस्था दु ।
           थुलिजक मखु का.म.पा. थें ज्याःगु स्थानीय सरकारया हैसियत दुगु संस्थां सम्झौताया दफा ४(ख) कथं टिकट छापे यायेगु दक्व जिम्मा नीजि कम्पनीयात लःल्हाःगु लज्जास्पद जूगु दु । शुल्क काउण्टर नीजि कम्पनीं थःगु इच्छाकथं सारे यायेज्यूगु प्रावधान सम्झौताय् दुथ्याःगुलिं भविष्यय् थुगु लागाया जःखः च्वंगु बहाः, चुक,  ननीया स्थानीय जनतायात गम्भिर असर लाःवनीगु खनेदु ।
           सम्झौता कथं कन्हय् वयाः सरकारी निकायनं तकं उगु क्षेत्रया पर्यटक शुल्क दस्तुर बढेयायेगु वा घटय् यायेमाल धाःसा उगु निजी कम्पनीयाके  स्वीकृती कायेमाली । निजी कम्पनीया स्वीकृत मदयेक छुं नं ज्या याये मफैगु खनेदु । थ्व धइगु थःगु सम्पतिं मेपिन्त पोसेयायेगु बाहेक मेगु छुनं जुइ मखु । थुलि जक मखु वइगु छुनं इलय् बिदेशी दातृ निकायनाप ग्वाहालि कायेमाःसा, अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रय् सम्पदानाप सम्बन्धित ज्याझवः गोष्ठीइ सहभागि जुइमाःया उगु निजी कम्पनीया हस्तक्षेपय् च्वनेत बाध्य जुइमालीगु थेंज्याःगु गम्भीर खँत थन सम्झौताय् खनेदु ।
                                      लिच्वः
           थौं विश्वयाहे ऐतिहासिक सम्पदायात महानगरपालिका थेंज्याःगु छगू जिम्मेवार सरकारी क्षेत्रं छगू निजि कम्पनीयात मिइगु ज्याः जूगु दु । गुकिंयात कया थौं हनुमानध्वाखा लिक्कया स्थानिय जनता, सरोकारवाला, संघ संस्थात जक विरोधय् कुहाँ वयाच्वंगु दु । छाय् थनया जिम्मेवार नेवाः नेताः अले नेवाःतय्गु नितिं छुं याये धकाः कुहाँ वयाच्वंगु जिम्मेवार नेवाःतय्गु पार्टी, मोर्चा, संघ संस्था तय्सं छुनं सः तयाच्वंगु अवस्था मदु ।
           थौं महानगरपालिका व साइडवार्ल्कर्स प्रा.लि. या दथुइ सम्झौतां हनुमानध्वाखा लगायतया झी नेवाःतय्गु साँस्कृतिक सम्पदा छगू निजी संस्थायात मिइगु ज्याय् नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन धकाः खँय् जक सिमित जुइगु देय् दबू धाःगु संस्था, अले दक्वे पुलां नेवाःतय्गु संस्था नेपालभाषा मंकाः खलः छाय् मौन च्वनाच्वंगु दु । उमिसं छाय् थःगु धाःपुयात पितविइ मफत । तधंगु विडम्बनाया खँ खः । सम्झौतायात हनुमानध्वाखा नीजि कम्पनीयात मिउगु ठहर जूगुलिं स्थानीय जनतां स्वीकार याये मफया च्वंगु व उगु सम्झौता तुरुन्त खारेज यायेत माग यासें आन्दोलन याना च्वंगु दु । उगु सम्झौता खारेज मजूतले आन्दोलन मदीगु व आन्दोलनयात अझ सशक्त याना यंकेगु प्रतिबद्धता आन्दोलनरत सम्पदा संरक्षण संर्घष्ा समिति कयाः स्थानीय रुपं विरोध यानाच्वंगु दु , तर थज्याःगु  जायज खँय् विरोध यायेगु छु थ्व स्थानिय जनताया जक जिम्मेवारी खःला ?

धरहरा गःसां मगःसां धेबा पुलेमा पर्यटकं

नेवाः सन्देश/येँ
          येँया  बसन्तपुर दरवार पिनेया लागा, दरवार दुने व धरहरा गयेत छपाः जक टिकट काते याइगु जूगु दु । आवलिं पर्यटकत धरहरा गइगु खःसा द्वछि व धरहरा मगइगु खःसा न्हय्स व न्यातका शुल्क निर्धारण यायेकथं धरहरा संरक्षण यायेगु सम्झौता यानातःगु साइड वार्ल्कर्स प्रा.लि. व येँ महानगरपालिका दत्थुइ सम्झौता जूगु  दु । अतिकं गोप्य कथं याःगु थुगु सम्झौता स्वयेबले येँ महानगरपालिकाया कर्मचारी व स्थानीय जनतां आर्थिक चलखेलया आशंका यानाहःगु दु ।
          खय्तला थुकथं सम्झौताया हुइनाभुइना जुइवं येँ महानगरपालिकाया कर्मचारी यूनियन व बसन्तपुर लागाया क्लब संघ संस्थातय्सं थुगु सम्झौता मयायेत येँ महानगरपालिकाय् ज्ञापन पौ न दर्ता याःगु खः । लिसें येँ महानगरपालिकाय् दुगु दलीय संयन्त्रय् नं थुगु सम्झौताय् सहमति मजूगु खः ।
          न्हापा बसन्तपु लागाय् पर्यटक तय्त प्रबेश शुल्क येँ महानगरपालिका न्यास तका कायेगु यानाच्वंगु व वंगु दँय् दरवार दुने नं चाहिले दइगु यानाः न्हृयय्स व न्यतका तका प्रवेश शुल्क क्वःछ्यूगु खः । उकथं शुल्क म्हये धुंकाः येँ महानगरपािलकां दछिया झिगु करोड व हनुमान ढोका दरवारं दच्छिया न्यागू करोड आम्दानी यानावयाच्वंगु खः । आ वयाः टिकटया मू द्वःछि क्वःछिइ बले येँ महानगरपालिका व हनुमान ढोका दरवारया आम्दानी यथावत हे जुइगु अनुमान याःगु दुसा साइड वार्ल्कर्स प्रालिं दँछिया न्यागु करोड आम्दानी याइगु खनेदु । बिना मेहनत येँ महानगरपालिकां थःगु कर्मचारी छ्यलाः व थःगु हे टिकट काउन्टरं मुंकूगु धेबा निजी कम्पनीयात लःल्हायेगु ज्या न्यायोचित मजूगु टिप्पणी जुयाच्वंगु दु । थुकथं जनताया करं तलब नयावःपिं कर्मचारीत निजी क्षेत्रया आर्थिक लाभया नितिं छ्यलेगु निर्णयत कर्मचारी यूनियन दुर्भाग्यपर्ूण्ा धका विरोध याःगु दु ।
          न्हापा बसन्तपुर लागाय् पर्यटक प्रवेश शुल्क कायेगु महानगरपालिकां निर्ण्र्ाायाःबले स्थानीय जनता आन्दोलन यायेधुंका अनं म्हःगु धेवा बसन्तपुरय् अलग्ग खाता चायेकाः तयेगु, अनया आम्दानी महानगरपालिकाया केन्द्रया मेमेगु ज्याखँय् खर्च याये मदइगु, उगु आम्दानीं बसन्तपुर लागाया सम्पदा देगत व लँ भिंकेगु ज्याय् छ्यलेगु व उगु आम्दानी वडा नं १९, २०, २३ व २५ या पर्ूवाधार सुधार लिसें सामाजिक व साँस्कृतिक गतिविधिइ खर्च यायेगु सहमति जूगु खः । तर थुगु न्हूगु सहमतिं उबले स्थानीय जनतानाप याःगु सहमतिया भावनायात बेवास्ता याःगु खनेदु । लिसें थुगु न्हूगु सम्झौतां पर्यटक दत्थुइ नकारात्मक भावना ब्वलनिगु, थःपिनि धरहरा गयेगु इच्छा मदुसां धेवा पुलेत महानगरपालिकां बाध्य यायेत्यंगुलिं पर्यटकत बसन्तपुरय् वये हे त्वःते फुगुलिं झोछेँया होटल व्यवसायीतय्त थप मर्का जुइगु सम्भावनां यानाः व्यवसायीतय्सं नापं विरोध यानाहःगु दु ।
          तर येँ महानगरपालिकाया व्यवस्थापन पुचः धाःसा थुगु सम्झौता आः वइगु बैशाख १८ गते निसें लागु यायेगु तयारी याःगु दु । येँ महानगरपालिकाय् स्वापू तयाबले सर्बोच्च अदालतं तक नं थ्व सम्बन्धी निर्णय यानातये धुंकुगुलिं थ्व सम्झौता यानागु धाःगु दु, नापं साइड वार्ल्कर्सं याइगु आम्दानीपाखें झिंन्यागु प्रतिशत रोयल्टी वइगु व स्वंगु प्रतिशत सम्पदा संरक्षण कोषय् च्वनीगु धाःगु दु  । तर जानकार मनूतय्के न्यनाबले अदालतं धरहराया प्रचार प्रसार यायेगु  दायित्व महानगरपालिकाया जूगु धका जक निर्ण्र्ाायाःगु खः महानगरपालिकां पर्यटकयाके धेबा म्हयाः धरहरा स्वयाच्वंगु निजी कम्पनी साइड वार्ल्कर्स प्रालियात लःल्हा धाःगु मखु । लिसें टिकट तक हे साइड वार्ल्कर्सं छापे यायेगु, छु विदेशी संस्था ग्वहालि कायेबले थुगु निजी कम्पनीयाके न्यनेमाःगु व पर्यटकया नितिं धैगु नां तयाः थः यत्थे पसःत चायेके दइगु तकया सम्झौता याःगुयात बसन्तपुर निजी क्षेत्रयात मिउगु थें खः धैगु टिप्पणी थन यानाहःगु दु ।
           थुगु सम्झौता यायेत स्थानीय जनतालिसे सहलह तक हे मयाःगु व न्हापा यानातःगु सहमति अःखः जूगुलिं महानगरपालिका द्वछि वंगु टिकट छ्यले सातकि स्थानीय जनता उगु आन्दोलन मयाइ धाये प'mुगु अवस्था मदु ।
नेवाः सन्देश * दँ २ * ल्याः २१ * ने.सं. ११३३ चौलागा पञ्चमी * इ.सं 2013 Arp * वि.सं.२०७० बैशाख २ सोमवाः  * Newa Sandesh